VOA Haaglanden verricht haar werkzaamheden in principe alleen binnen de regio Haaglanden. Toch verlegt zij haar werkzaamheden nog wel eens naar
buiten de regio. In dat geval is er een verzoek om assistentie te verlenen binnengekomen vanuit de buurregio Hollands-Midden of Rotterdam-Rijnmond. VOA Haaglanden zal dan uiteraard, indien mogelijk, haar medewerking aan de buurregio verlenen. Een mogelijke reden voor zo’n verzoek is dat een politie eenheid betrokken is geraakt bij een aanrijding; om de onpartijdigheid te waarborgen wordt dan de VOA van een buurregio gevraagd om het onderzoek te doen.
De VOA komt pas ter plaatse nadat daartoe verzocht is. Het is namelijk niet zo dat zij standaard bij elk ongeval ter plaatse komt. Dat zou onnodig en bovenal onwenselijk zijn, omdat daarmee de werkdruk van de VOA-medewerkers enorm zou toenemen. Alleen nu al komt de VOA zo’n 500x op jaarbasis bij (ernstige) ongevallen ter plaatse. Zouden de medewerkers van de VOA op veel meer ongevallen mee gaan rijden, dan zou dat aantal naar schatting op het drievoudige uit gaan komen.
Met de huidige bezetting zou dat niet realiseerbaar zijn.
Maar hoe het gaat verzoek om de VOA ter plaatse te krijgen nu in zijn werk? Als voorbeeld een melding van twee scooters die met elkaar in botsing zijn gekomen en waarbij één van de bestuurders gewond is geraakt.
De meldkamer stuurt een noodhulpeenheid naar de aanrijding met letsel. Deze eenheid zal met ‘toestemming’ (dus met gebruik van zwaailicht en sirene) ter plaatse gaan. Tegelijk zal de meldkamer overgaan tot het oproepen van een andere eenheid; deze eenheid, die veel oud-scannerluisteraars kennen als de ‘401’ of ‘402’, fungeert als verkenningseenheid voor de VOA.
Ook zij zullen vaak met ‘toestemming’ ter plaatse gaan. De bemanning van deze verkenningseenheid bestaat uit politiemensen met volledige politiebevoegdheden en worden ook wel TOB’ers genoemd. TOB staat voor Team Ongevallen Behandeling.
Eenmaal ter plaatse beoordelen zij of het noodzakelijk is dat de VOA voor nader onderzoek ter plaatse komt of niet. Dit zal enerzijds afhangen van de verhalen van de getuigen (als die er zijn) en anderzijds de ernst en/of toedracht van de aanrijding.
Indien men van mening is dat een VOA-onderzoek meerwaarde heeft, dan worden de medewerkers van de VOA via de meldkamer ingelicht en zullen zij met de VOA-bus ter plaatse komen.
Waar moet nu concreet een aanrijding/ongeval aan voldoen, wil de VOA ter plaatse komen? Het belangrijkste criterium is dat er sprake moet zijn van verwijtbaar gedrag. Een ernstige aanrijding waarbij duidelijk is dat er geen sprake is van verwijtbaar gedrag, zal (hoe gek het ook klinkt) niet voor een VOA-onderzoek in aanmerking komen.
Het belangrijkste wetsartikel waar het verwijtbare gedrag aan opgehangen kan worden, is artikel 6 Wegenverkeerswet 1994. Aanrijdingen waarbij er sprake is van een overtreding van dit artikel, zullen door de VOA worden opgenomen en deze worden door dan ook bestempeld als ‘artikel 6 aanrijdingen’. Van belang is daarbij wel dat het gaat om aanrijdingen met flinke materiële schade en/of er sprake is van slachtoffers met aanzienlijk letsel. Bij een artikel 6 aanrijding met lichte blikschade, zal de VOA niet snel ter plaatse komen.
Wat stelt artikel 6 nu precies voor? Artikel 6 Wegenverkeerswet 1994 stelt ‘Het is een ieder die aan het verkeer deelneemt verboden zich zodanig te gedragen dat een aan zijn schuld te wijten verkeersongeval plaatsvindt waardoor een ander wordt gedood of waardoor een ander zwaar lichamelijk letsel wordt toegebracht of zodanig lichamelijk letsel dat daaruit tijdelijke ziekte of verhindering in de uitoefening van de normale bezigheden ontstaat.’
Ter verduidelijking een voorbeeld: een voetganger steekt over op een zebrapad, terwijl het voetgangerslicht op groen staat. Een automobilist die bewust het rode verkeerslicht negeert, schept de voetganger in volle vaart. De voetganger loopt hierbij zwaar hersenletsel op. De automobilist heeft dan ‘verwijtbaar’ gehandeld. Hij heeft bewust het rode verkeerslicht genegeerd en veroorzaakt daarmee een verkeersongeval die aan zijn schuld te wijten is. De VOA zal ter plaatse komen om deze artikel 6 aanrijding op te nemen.
De VOA kan ook aanrijdingen opnemen die niet onder artikel 6 Wegenverkeerswet 1994 vallen; deze vallen dan onder het kapstok artikel van de Wegenverkeerswet, namelijk artikel 5.
Wat stelt artikel 5 nu precies voor? Artikel 5 Wegenverkeerswet 1994 stelt ‘Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd’.
Ook hier ter verduidelijking een voorbeeld: een boer stookt een vuurtje in zijn tuin, waarbij enorme rookontwikkeling ontstaat. Deze rookontwikkeling trekt over een doorgaande weg heen, met als gevolg dat twee automobilisten elkaar niet hebben gezien en met elkaar in botsing zijn gekomen. Bij de botsing zijn geen gewonden gevallen, maar beide auto’s zijn wel ernstig beschadigd.
Deze aanrijding kan opgenomen worden door de VOA. Het feit dat er bij deze aanrijding geen gewonden gevallen zijn, doet hier niets aan af. Het artikel stelt dat namelijk niet als vereiste; dit in tegenstelling tot het zojuist genoemde artikel 6, waarbij letsel wel een vereiste is. De schuld van de aanrijding ligt niet bij de automobilisten; het was de rook van het door de boer gestookte vuurtje die het zicht ontnam van de bestuurders, met als gevolg dat zij met elkaar in botsing kwamen. Er is geen sprake van verwijtbaarheid. Ook dat is geen probleem, want artikel 5 Wegenverkeerswet stelt dit niet als vereiste.
Indien artikel 5 Wegenverkeerswet niet bestaan had, dan had bovenstaande aanrijding dus nooit onder artikel 6 Wegenverkeerswet kunnen vallen (vanwege de vereisten van letsel en verwijtbaarheid in artikel 6) en had de VOA niet ingezet kunnen worden bij deze aanrijding. Maar nu dat wel het geval is, zullen de medewerkers van de VOA ter plaatse komen om de aanrijding te onderzoeken.
Overtreding van artikel 5 Wegenverkeerswet behoeft niet te gebeuren door een daadwerkelijke weggebruiker. Het artikel geldt voor een ieder; dus ook voor de niet-weggebruiker. Indien uit onderzoek van de VOA vast komt te staan dat de rookontwikkeling de oorzaak van de aanrijding is, kan de boer vervolgd worden op grond van artikel 5 Wegenverkeerswet.
Overigens, bij overtreding van artikel 5 Wegenverkeerswet hoeft het niet altijd te gaan om verwezenlijking van het risico. Alle gedragingen die niet geregeld zijn in andere bepalingen van de Wegenverkeerswet en gevaar of hinder op de weg kunnen veroorzaken, zijn strafbaar gesteld via artikel 5.
Dus ook als de boer uit het bovenstaande voorbeeld een vuurtje stookt die geen aanrijding tot gevolg heeft, maar wel flinke rookontwikkeling over de weg veroorzaakt, kan deze vervolgd worden voor overtreding van artikel 5. Zijn gedrag kan gevaar of hinder veroorzaken op de weg en dus is hij in overtreding. Alleen het het moge duidelijk zijn dat er dan sprake is van handhavend optreden en niet van enig VOA-onderzoek.
Het kan dus zijn dat bij een ernstige aanrijding, al dan niet met fatale afloop, de VOA toch niet ter plaatse komt. In dat geval kan het dus zijn dat er geen sprake is van verwijtbaar gedrag in de zin van artikel 6 Wegenverkeerswet 1994 of van een artikel 5 situatie. Echter, bij twijfel wordt er geen risico genomen en komt de VOA gewoon ter plaatse. In dat geval geldt het gezegde ‘beter het zekere voor het onzekere’, aangezien je een sporenonderzoek niet alsnog op een later tijdstip kan doen.
Belangrijk om te realiseren is dat de VOA feiten en omstandigheden vast legt en zich niet buigt over de schuldvraag. Het Openbaar Ministerie zal zich daar
over buigen en dus bepalen of zij tot vervolging over zal gaan. Beantwoording van de schuldvraag zal onder andere plaatsvinden aan de hand van de onderzoeksresultaten van de VOA. Het komt dan ook regelmatig voor dat medewerkers van de VOA af moeten reizen richting rechtszaal, om desgevraagd tijdens de zitting zaken toe te kunnen lichten.
Een besluit tot niet vervolgen op basis van artikel 6, sluit vervolging op basis van artikel 5 niet uit. Echter in dat geval dient als basis de vraag of iemand primair schuld heeft aan de aanrijding.
Een ander criterium die tot de inzet van de VOA kan leiden, vind men in het begrip ‘economische schade’. In die gevallen hoeft het totaal niet om een ernstige ongeval te gaan; zolang het ongeval maar economische schade tot gevolg heeft, komt de VOA ter plaatse. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een in de ochtendspits gekantelde vrachtwagen op de A12, met als gevolg dikke files.
De VOA medewerkers komen ter plaatse, en leggen dan op ‘plaats incident’ een aantal zaken vast. Het meest bekende voorbeeld daarvan is het opmeten
van remsporen (indien aanwezig; bijvoorbeeld auto’s met ABS die nog nauwelijks sporen achterlaten). Maar denk ook aan het fotograferen van het gezichtsveld van de bestuurder; wat heeft hij/zij kunnen zien, en wat niet ? Dat speelt nog meer bij vrachtwagens, waarbij achteraf kan worden bepaald wat een chauffeur heeft kunnen zien in zijn spiegels, gelet op hoe die op dat moment zijn afgesteld.
Er worden bovendien ook een aantal meetpunten gemarkeerd en op foto vastgelegd. De afstand tussen de meetpunten wordt bovendien exact opgemeten en vastgelegd. Later worden deze meetpunten gebruikt voor het onthoeken van de foto.
Een VOA-onderzoek neemt minimaal anderhalf uur in beslag. Let wel; deze anderhalf uur gaan pas lopen vanaf het moment dat de VOA ter plaatse is en dus niet vanaf het begin van het incident. Vandaar dat incidentlocaties vaak uren afgesloten zijn, en het onderzoek dus voor flinke overlast voor het verkeer kan zorgen.
Maar de VOA doet meer dan alleen het onderzoeken van aanrijdingen ‘op straat’.
De VOA doet ook technisch onderzoek aan voertuigen. Uiteraard kunnen dit voertuigen zijn die bij een aanrijding betrokken zijn (ongeacht of de VOA hiervoor ter plaatse is geweest of niet), maar ook voertuigen die al rijdend op straat worden aangetroffen en waarbij er getwijfeld wordt over de technische staat van het voertuig. Het onderzoek kan ter plaatse gebeuren, maar het is ook goed mogelijk dat het voertuig de politiekraan het voertuig afgesleept naar de werkplaats van de VOA.
Terug naar inhoudsopgave
